Η μεγαλύτερη αποτυχία του Πούτιν

  

Αυτό το άρθρο γράφτηκε για το Unz Review – 24-1-2016

Ότι και να συμβεί στο μέλλον, ο Πούτιν έχει ήδη εξασφαλίσει την θέση του στην ιστορία σαν ένας από τους μεγαλύτερους Ρώσους ηγέτες. Όχι μόνο κατάφερε να αναστήσει κυριολεκτικά την Ρωσία σαν χώρα, αλλά σε λιγότερο από μια δεκαετία και κάτι την επανέφερε στον ρόλο μιας παγκόσμιας δύναμης ικανής να αναμετρηθεί επιτυχώς με την Αγγλοσιωνιστική Αυτοκρατορία. Ο ρωσικός λαός του έχει αναγνωρίσει ξεκάθαρα αυτό το κατόρθωμα και, σύμφωνα με πολυάριθμες δημοσκοπήσεις, του δίνει μια εκπληκτική υποστήριξη με 90%. Παρόλα αυτά, υπάρχει ένα κρίσιμο πρόβλημα το οποίο ο Πούτιν απέτυχε να αντιμετωπίσει: τον πραγματικό λόγο που βρίσκεται πίσω από την φαινομενική ανικανότητα του Κρεμλίνου να μεταρρυθμίσει ριζικά την ρωσική οικονομία. 

Όπως έχω περιγράψει πολλές φορές στο παρελθόν, όταν ο Πούτιν ήρθε στην εξουσία το 1999-2000 κληρονόμησε ένα σύστημα εξολοκλήρου σχεδιασμένο και ελεγχόμενο από τις ΗΠΑ. Τα χρόνια του Γιέλτσιν, οι Ρώσοι υπουργοί είχαν πολύ λιγότερη εξουσία από εκείνη των δυτικών “συμβούλων” που μετέτρεψαν την Ρωσία σε μια αποικία των ΗΠΑ. Πράγματι, την δεκαετία του 90, η Ρωσία ελεγχόταν από τις ΗΠΑ τουλάχιστον στον βαθμό που ελέγχονται σήμερα η Ευρώπη και η Ουκρανία. Και τα αποτελέσματα ήταν πραγματικά καταστροφικά: Η Ρωσία λεηλατήθηκε από τον φυσικό της πλούτο, δισεκατομμύρια δολάρια εκλάπησαν και κρύφτηκαν σε δυτικούς λογαριασμούς  offshore, η ρωσική βιομηχανία καταστράφηκε, ένα ανεπανάληπτο κύμα βίας, διαπλοκής και φτώχειας παρέσυραν ολόκληρη την χώρα στη μιζέρια και η Ρωσική Ομοσπονδία σχεδόν διαλύθηκε σε πολλά μικρά κρατίδια. Αυτό ήταν, πέρα από κάθε εκτίμηση, ένας απόλυτος εφιάλτης, μια φρίκη συγκρινόμενη με έναν μεγάλο πόλεμο. Η Ρωσία επρόκειτο να εκραγεί και έπρεπε να γίνει κάτι. 

Τα δυο εναπομείναντα κέντρα εξουσίας, οι ολιγάρχες και η πρώην KGB, υποχρεώθηκαν να ψάξουν για μια λύση στο πρόβλημα και έτσι προέκυψε η ιδέα της μοιρασιάς της εξουσίας: οι πρώτοι θα αντιπροσωπεύονταν από τον Dmitrii Medvedev και οι δεύτεροι από τον Vladimir Putin. Και οι δυο πλευρές πίστεψαν ότι θα κρατούσαν την άλλη πλευρά υπό έλεγχο και ότι αυτός ο συνδυασμός του μεγάλου κεφαλαίου και της μεγάλης “ωμής” δύναμης θα εξασφάλιζε έναν ικανό βαθμό σταθερότητας.

Ονομάζω την ομάδα πίσω από τον Medvedev “Ατλαντικούς Ολοκληρωτές” (“Atlantic Integrationists”) και αυτούς πίσω από τον Πούτιν “Εθνοκυρίαρχους Ευρασιατιστές” (“Eurasian Sovereignists”). Οι πρώτοι θέλουν η Ρωσία να γίνει αποδεκτή από τη Δύση σαν ίσος εταίρος και να ολοκληρωθεί πλήρως στην Αγγλοσιωνιστική Αυτοκρατορία, ενώ οι δεύτεροι θέλουν πρώτα μια πλήρως εθνικά κυρίαρχη Ρωσία ώστε στη συνέχεια να κατασκευάσουν ένα πολυπολικό διεθνές σύστημα με την βοήθεια της Κίνας και των άλλων χωρών των BRICS.

Αυτό που οι Atlantic Integrationists δεν περίμεναν ήταν ότι ο Πούτιν αργά αλλά σταθερά θα τους εκτόπιζε από την εξουσία: πρώτα πήρε σκληρά μέτρα έναντι των πιο φημισμένων ολιγαρχών όπως ο Berezovskii και ο Khodorkovskii, ύστερα άρχισε να περιορίζει τους τοπικούς ολιγάρχες, τα μαφιόζικα κυβερνητικά κυκλώματα, τις εθνικές συμμορίες, τα διεφθαρμένα στελέχη της βιομηχανίας, κλπ. Ο Πούτιν αποκατέστησε τον “κάθετο άξονα εξουσίας” και συνέτριψε τους εξεγερμένους Wahabi (Σαλαφίτες) της Τσετσενίας. Κατάφερε ακόμα να δημιουργήσει προσεκτικά τους όρους που απαιτούνταν για την απομάκρυνση μερικών από τους χειρότερους υπουργούς όπως ο Serdiukov και ο Kudrin. Αυτό όμως που ο Πούτιν απέτυχε να κάνει έως τώρα είναι να

·μεταρρυθμίσει το ρωσικό πολιτικό σύστημα

·αντικαταστήσει τους πεμπτοφαλαγγίτες μέσα και γύρω από το Κρεμλίνο

·μεταρρυθμίσει την ρωσική οικονομία

Το παρόν Ρωσικό Σύνταγμα και το σύστημα διακυβέρνησης είναι ένα καθαρό προϊόν των “συμβούλων” από τις ΗΠΑ οι οποίοι, μετά την αιματηρή πάταξη της αντιπολίτευσης το 1993, επέτρεψαν στον Μπόρις Γιέλτσιν να κυβερνήσει τη χώρα έως το 1999. Αποτελεί παραδοξολογία να μιλάει σήμερα η Δύση περί δεσποτικής προεδρίας του Πούτιν την στιγμή που όλο αυτό είναι η κληρονομιά ενός δυτικά σχεδιασμένου πολιτικού συστήματος. Το πρόβλημα για τον Πούτιν σήμερα είναι ότι δεν έχει νόημα να αντικαταστήσει μερικούς από τους χειρότερους ανθρώπους στην εξουσία ενόσω το σύστημα θα παραμένει αμετάβλητο. Το κύριο όμως εμπόδιο για την μεταρρύθμιση του πολιτικού συστήματος είναι η αντίδραση των φιλοδυτικών πεμπτοφαλαγγιτών εντός και πέριξ του Κρεμλίνου. Είναι αυτοί που επίσης πιέζουν για την καθιέρωση ενός είδους    “Συγκατάθεσης της Washington” για τις πολιτικές της Ρωσίας παρόλο που είναι εμφανές ότι οι επιπτώσεις για τη Ρωσία θα είναι πάρα πολύ άσχημες ή ακόμα και καταστροφικές. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Πούτιν το καταλαβαίνει αυτό, αλλά δεν έχει μπορέσει, τουλάχιστον μέχρι τώρα, να αποσπασθεί από αυτή την δυναμική.

Ποιοι είναι λοιπόν αυτοί οι πεμπτοφαλαγγίτες;

Διάλεξα 9 από τα ονόματα που αναφέρονται πιο συχνά από Ρώσους αναλυτές. Αυτοί είναι (χωρίς κάποια ειδική προτεραιότητα):

Ο πρώην Πρώτος Αναπληρωτής Πρωθυπουργός Anatolii Chubais, η Πρώτη Αναπληρώτρια Κυβερνήτης της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας Ksenia Iudaeva, ο Αναπληρωτής Πρωθυπουργός Arkadii Dvorkovich, ο Πρώτος Αναπληρωτής Πρωθυπουργός Igor Shuvalov, η Κυβερνήτης της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας Elvira Nabiullina, ο πρώην Υπουργός Οικονομικών Alexei Kudrin, ο Υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης Alexei Uliukaev, ο Υπουργός Οικονομικών Anton Siluanov και ο Πρωθυπουργός Dmitri Medvedev.

The Russian 5th column: Chubais, Iudaeva, Dvorkovich, Shuvalov, Nabiullina, Kudrin, Uliukaev, Siluanov, Medvedev

Αυτή βέβαια είναι μόνο μια μερική λίστα – η πραγματική λίστα είναι μεγαλύτερη και εισχωρεί βαθύτερα μέσα στην ρωσική δομή ισχύος. Οι άνθρωποι αυτής της λίστας πάνε από επικίνδυνους ιδεολόγους όπως ο Kudrin ή ο Chubais, σε μέτρια και στερούμενα φαντασίας άτομα, όπως ο Siluanov ή η Nabiullina. Και κανείς από αυτούς δεν θα μπορούσε, από μόνος του ή από μόνη της, να αποτελέσει την παραμικρή απειλή για τον Putin. Όμως σαν ομάδα και στο παρόν πολιτικό σύστημα είναι ένας εντυπωσιακός εχθρός που κρατάει τον Πούτιν υπό έλεγχο. Πιστεύω, εντούτοις, ότι προετοιμάζεται μια εκκαθάριση. 

Ένα από τα πιθανά σημάδια μιας επερχόμενης εκκαθάρισης αποτελεί το γεγονός ότι τα ρωσικά μέσα, και του διαδικτύου και των μεγάλων εταιρικών μέσων, ασκούν έντονη κριτική στις οικονομικές πολιτικές της κυβέρνησης του Πρωθυπουργού Medvedev. Οι περισσότεροι Ρώσοι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι η πραγματική αιτία για την παρούσα οικονομική κρίση στη Ρωσία δεν είναι η πτώση της τιμής του πετρελαίου ή, ακόμα λιγότερο, οι δυτικές κυρώσεις, αλλά οι άστοχες αποφάσεις της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας (όπως το κυμαινόμενο Ρούβλι ή η διατήρηση σε υψηλά επίπεδα των επιτοκίων) και η έλλειψη κυβερνητικών ενεργειών για υποστήριξη μιας πραγματικής μεταρρύθμισης και ανάπτυξης της ρωσικής οικονομίας. Αυτό που είναι άκρως ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι οι επικριτές της παρούσας 5ης φάλαγγας έχουν τώρα άπλετο τηλεοπτικό και ραδιοφωνικό χρόνο στα ρωσικά μέσα, συμπεριλαμβανομένης της κρατικής VGTRK. Εξέχοντες επικριτές της παρούσας οικονομικής πολιτικής, όπως ο Sergei Glazev, ο Mikhail Deliagin ή ο Mikhail Khazin δίνουν μακροσκελείς συνεντεύξεις όπου τους δίνεται όλος ο απαιτούμενος χρόνος για να καταρρακώσουν κυριολεκτικά τις οικονομικές πολιτικές της κυβέρνησης Medvedev. Και εντούτοις, ο Πούτιν δεν παίρνει ορατά μέτρα. Όχι μόνο, αλλά στο τελευταίο του ετήσιο διάγγελμα εγκωμίασε την δουλειά της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας. Τι συμβαίνει λοιπόν εδώ πέρα;

Πρώτα, και για εκείνους που είναι εκτεθειμένοι στην δυτική προπαγάνδα, αυτό ίσως να είναι δύσκολο να το φανταστεί κανείς, ο Πούτιν, εν ολίγοις, περιορίζεται από το γράμμα του νόμου. Δεν μπορεί απλά να στείλει τις ειδικές δυνάμεις και να συλλάβει όλη αυτή την παρέα με κάποιο είδος κατηγορίας για διαφθορά, παρανομία ή δολιοφθορά. Πολλοί στην Ρωσία λυπούνται γι αυτό, αλλά έτσι έχουν τα πράγματα.

Θεωρητικά, ο Πούτιν θα μπορούσε απλά να απολύσει ολόκληρη την κυβέρνηση (ή μέρος αυτής) και να διορίσει έναν διαφορετικό Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας. Το πρόβλημα όμως μ' αυτό είναι ότι θα προκαλούσε μια βίαιη αντίδραση από τη Δύση. Ο Mikhail Deliagin δήλωσε πρόσφατα ότι εάν ο Πούτιν έκανε κάτι τέτοιο, η αντίδραση της Δύσης θα ήταν μεγαλύτερη από εκείνη που υπήρξε μετά την ενοποίηση της Κριμαίας. Έχει δίκιο; Ίσως. Προσωπικά πιστεύω ότι ο Πούτιν δεν νοιάζεται μόνο για την αντίδραση της Δύσης, αλλά επίσης και για εκείνη των ρωσικών ελίτ, ειδικά των πολύ ματσωμένων που γενικά ήδη δυσανασχετούν έντονα μαζί του και που θα έβλεπαν μια εκκαθάριση σαν επίθεση στα προσωπικά τους ζωτικά συμφέροντα. Ο συνδυασμός των αντιδράσεων των ΗΠΑ και του ντόπιου big money έχει αναμφίβολα την ικανότητα να δημιουργήσει ένα είδος κρίσης στη Ρωσία. Αυτή, νομίζω, είναι η μεγαλύτερη απειλή που αντιμετωπίζει ο Πούτιν. Παρατηρώ όμως ότι εδώ κρύβεται μια παράδοξη μηχανική:

Από τη μια, η Ρωσία και η Δύση βρίσκονται σε ανοιχτή αντιπαράθεση από τότε που η Ρωσία απέτρεψε μια επίθεση των ΗΠΑ στη Συρία. Η ουκρανική κρίση έκανε τα πράγματα χειρότερα. Προσθέστε σ' αυτό την πτώση της τιμής του πετρελαίου και τις δυτικές κυρώσεις και θα μπορούσατε να πείτε ότι ο Πούτιν τώρα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, χρειάζεται να αποφύγει οτιδήποτε θα έκανε την κρίση ακόμη χειρότερη.

Από την άλλη όμως, αυτή η επιχειρηματολογία μπορεί να αντιστραφεί λέγοντας ότι δεδομένου του πόσο άσχημες είναι ήδη οι εντάσεις και θεωρώντας ότι η Δύση έχει ήδη κάνει ότι μπορούσε για να βλάψει την Ρωσία, μήπως είναι αυτή η κατάλληλη στιγμή για να γίνει καθαριότητα στο σπίτι και να ξεφορτωθεί την 5η φάλαγγα; Πραγματικά – πόσο χειρότερα μπορούν να γίνουν τα πράγματα;

Μόνο ο Πούτιν γνωρίζει την απάντηση σ' αυτό απλά γιατί μόνο αυτός έχει όλα τα δεδομένα. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να παρατηρούμε ότι η λαϊκή δυσαρέσκεια με το “οικονομικό μπλοκ” της κυβέρνησης και με την Κεντρική Τράπεζα αυξάνεται και αυξάνεται γρήγορα, και ότι το Κρεμλίνο δεν κάνει τίποτα για να περιορίσει ή να πατάξει αυτή την δυσαρέσκεια. Μπορούμε ακόμα να παρατηρήσουμε ότι ενώ οι περισσότεροι Ρώσοι είναι θυμωμένοι, αηδιασμένοι και απογοητευμένοι με τις οικονομικές πολιτικές της κυβέρνησης Medvedev, η προσωπική δημοτικότητα του Πούτιν βρίσκεται ακόμα στα ουράνια παρότι η ρωσική οικονομία σίγουρα δέχτηκε ένα χτύπημα, αν και πολύ μικρότερο από όσο η Αγγλοσιωνιστική Αυτοκρατορία είχε ελπίσει.

Η στενά προσωπική μου εξήγηση για ότι συμβαίνει είναι αυτή: Ο Πούτιν σκόπιμα αφήνει τα πράγματα να χειροτερεύσουν επειδή ξέρει ότι η λαϊκή οργή δεν θα στραφεί εναντίον του, αλλά μόνο στους εχθρούς του. Σκεφτείτε το, δεν είναι αυτό ακριβώς που έκαναν οι ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας τη δεκαετία 1990; Δεν άφησαν την κρίση στη Ρωσία να φτάσει σε σημείο παροξυσμού πριν ωθήσουν τον Πούτιν στην εξουσία ώστε μετά να χτυπήσει αδυσώπητα τους ολιγάρχες; Δεν περίμενε ο Πούτιν μέχρις ότου οι Wahabis στην Τσετσενία επιτεθούν στο Dagestan πριν εξαπολύσει τον ρωσικό στρατό;  Δεν άφησαν οι Ρώσοι τον Saakashvili να επιτεθεί στη Νότια Ossetia πριν καταστρέψουν στην ουσία ολόκληρο τον στρατό του; Δεν περίμενε ο Πούτιν μια ολοκληρωτική επίθεση των Ukronazi στο Donbass πριν ανοίξει την κάνουλα του “voentorg” (στρατιωτικές βοήθειες) και του “northern wind” (αποστολή εθελοντών); Οι επικριτές του Πούτιν θα έλεγαν πως όχι, ο Πούτιν πιάστηκε στα πράσα, κοιμόταν στη δουλειά του και αναγκάστηκε να αντιδράσει, αλλά η αντίδραση του ήταν λίγη και καθυστερημένη και ότι κάθε φορά που έπρεπε να δράσει ήταν μόνο για να διορθώσει τα στραβά μιας κατάστασης που είχε γίνει καταστροφική. Η απάντηση μου σ' αυτές τις κριτικές είναι απλή: Τι έγινε στο τέλος; Δεν πήρε ο Πούτιν ακριβώς αυτά που ήθελε κάθε φορά;

Πιστεύω ότι ο Πούτιν έχει έντονα την αίσθηση ότι η πραγματική του δύναμη δεν είναι τόσο ο στρατός ή οι υπηρεσίες ασφαλείας, αλλά ο ρωσικός λαός. Αυτό, με τη σειρά του, σημαίνει ότι για να αναλάβει ο ίδιος οποιαδήποτε δράση, ειδικά μια επικίνδυνη δράση, θα πρέπει να εξασφαλίσει ένα επίπεδο σχεδόν ανεπιφύλακτης υποστήριξης από τον ρωσικό λαό. Αυτό, με τη σειρά του, σημαίνει πως μπορεί να αναλάβει μια τόσο παρακινδυνευμένη δράση, μόνο, εάν και όταν η κρίση είναι εμφανής και ορατή σε όλους και ότι ο ρωσικός λαός επιθυμεί να τον δει να παίρνει όλα τα ρίσκα και, αν χρειαστεί, να πληρώσει τις συνέπειες. Αυτό είναι ακριβώς εκείνο που είδαμε στην περίπτωση της επανένωσης της Κριμαίας ή στην τρέχουσα επέμβαση στη Συρία: ο ρωσικός λαός ανησυχεί, πάσχει για τις συνέπειες της απόφασης του Πούτιν να δράσει, αλλά την δέχεται γιατί πιστεύει ότι δεν υπάρχει άλλη επιλογή.

Ιδού λοιπόν. Ή ο Πούτιν κοιμάται στη δουλειά, πιάνεται απροετοίμαστος σε κάθε κρίση και αντιδρά με μεγάλη καθυστέρηση, ή ο Πούτιν εσκεμμένα αφήνει την κατάσταση να χειροτερεύσει μέχρις ότου μια κρίση πλήρους κλίμακας είναι προφανής οπότε και ενεργεί με πλήρη επίγνωση ότι ο ρωσικός λαός τον υποστηρίζει εντελώς και δεν τον κατηγορεί ούτε για την κρίση, ούτε για το τίμημα της πληρωμής της.

Διαλέξτε την βερσιόν που σας φαίνεται πιο αληθοφανής.

Εκείνο που είναι βέβαιο είναι ότι έως τώρα ο Πούτιν απέτυχε στο να αντιμετωπίσει την 5η φάλαγγα κοντά και μέσα στο Κρεμλίνο και ότι η κατάσταση επιδεινώνεται ραγδαία. Η πρόσφατη κίνηση του Kudrin να προσπαθήσει να μπει πάλι στην κυβέρνηση ήταν μια μάλλον ξεκάθαρη χρήση των φίλα προσκείμενων στην 5η φάλαγγα μέσων στην Ρωσία (και στο εξωτερικό) και, ως ήταν αναμενόμενο, απέτυχε. Αυτό όμως δείχνει μια αυξανόμενη αυτοπεποίθηση, ή ακόμα και αλαζονεία, των Ατλαντο-Ολοκληρωτών. Κάτι μέλλεται να συμβεί, πιθανώς στο εγγύς μέλλον.

The Saker

ΠΗΓΗ: thesaker

Μετάφραση ο Γιώργος του κλικ